Geneza zintegrowanego środowiska programowego QNK-TT

Rozwój transportu taśmowego spowodował pojawienie się w ostatnich latach wielu nowatorskich konstrukcji przenośników, wymagających indywidualnego i nieszablonowego projektowania. Równocześnie projektowanie przenośników taśmowych może być wspomagane obliczeniami wykonywanymi przy pomocy coraz bardziej wszechstronnego oprogramowania. W zależności od potrzeb projektowych, budżetu oraz dostępnego poziomu technologii projektant może wykorzystać np. standardowy arkusz kalkulacyjny, w którym samodzielnie oprogramuje kolejne kroki obliczeń (bazując na algorytmach publikowanych w specjalistycznych monografiach lub poradnikach dostarczanych przez producentów podzespołów przenośników ) albo sięgnąć po specjalistyczny program. Konstruktor, dysponujący nowoczesnym oprogramowaniem wspomagającym projektowanie, jest w stanie przeanalizować wyniki obliczeń dla wielu wariantów konstrukcyjnych, przeprowadzić symulacje różnych stanów pracy przenośników i wybrać rozwiązanie najlepiej odpowiadające wymaganiom inwestora.

Rozwój konstrukcyjny i technologiczny przenośników taśmowych, stymulowany rosnącymi wymaganiami inwestorów wymusza stosowanie dokładnych metod obliczeń. Do szczególnie trudnych zadań należą z pewnością jednostkowe konstrukcje przenośników o długościach trasy przekraczających możliwości rozwiązań standardowych (Kawalec, 2003). Dostrzeżona już przed kilku laty potrzeba (a zarazem możliwość) wdrożenia w Polsce własnej technologii długich przenośników (Żur, 1998) zaczyna ostatnio przybierać postać konkretnych zadań. W kopalniach węgla brunatnego „Bełchatów” i „Konin” rozważane są bowiem projekty budowy stałych przenośników taśmowych dalekiego zasięgu o dużej wydajności.

W Instytucie Górnictwa Politechniki Wrocławskiej od wielu lat prowadzone były prace badawcze w zakresie doskonalenia oryginalnej metody obliczeń oporów ruchu przenośników taśmowych, opartej na identyfikacji składowych oporów jednostkowych przenośnika na podstawie analizy zjawisk fizycznych towarzyszących przemieszczaniu się taśmy przenośnikowej wraz z urobkiem na trasie przenośnika (Gładysiewicz, 2003). W wyniku tych prac powstał autorski algorytm obliczania oporów ruchu, oprogramowany następnie w programie TASMTEST. Program TASMTEST w rozmaitych odmianach służył przez wiele lat głównie jako narzędzie analityczne w pracach badawczych i ekspertyzach wykonywanych przez Instytut Górnictwa PWr; jego podstawowa wersja (umożliwiająca wykonanie obliczeń oporów ruchu, mocy napędu oraz analizę rozkładu sił w taśmie i obciążeń krążników) została udostępniona ośrodkom konstrukcyjnym sprzętu transportowego oraz użytkownikom systemów transportu przenośnikowego w krajowych kopalniach węgla brunatnego. Dotychczasowy rozwój programu był jednak podporządkowany doskonaleniu głównego algorytmu obliczania oporów ruchu przenośnika oraz wykonywaniu niestandardowych, studialnych obliczeń .

Równolegle, w Katedrze Maszyn Górniczych, Przeróbczych i Transportowych AGH od początku lat 90-tych były prowadzone prace projektowe nad oprogramowaniem wspomagającym dobór taśmy i obliczenia niezbędnej mocy napędów przenośników taśmowych. Będący przedmiotem dystrybucji poprzez firmę informatyczną EnterTECH program QNK jest oparty na zgodnej z normą DIN 21101 metodzie podstawowej obliczania oporów ruchu przenośnika (Kulinowski 2006). Program umożliwia szybkie przeprowadzenie obliczeń oporów ruchu, mocy napędu, sił w taśmie i wytrzymałości taśmy dla przenośnika taśmowego. Obliczenia mogą być prowadzone dla przenośników o zmiennym kącie nachylenia trasy z napędem czołowym, zwrotnym i napędami pośrednimi. Każdy z odcinków przenośnika o różnym nachyleniu może być dowolnie załadowany materiałem transportowanym w zakresie od 0 do 100% nominalnego obciążenia. Dotychczasowy rozwój programu QNK był podporządkowany jego dostosowaniu do potrzeb jego użytkowników w zakresie realizacji typowych zadań obliczeniowych w przyjaznym środowisku projektowym, zapewniającym m.in. łatwość konfiguracji przenośnika i prezentację wyników w postaci raportów zawierających zestawienie danych i wyników obliczeń oraz standardowe wykresy, tabele i rysunki. Program QNK jest użytkowany przez producentów podzespołów przenośników taśmowych, taśm przenośnikowych oraz m.in. w wielu kopalniach stosujących transport taśmowy.

Kawalec, Kulinowski; Transport Przemysłowy 1/2007 

Z uwagi na duże, wzajemnie uzupełniające się doświadczenie obu ośrodków w dziedzinie rozwoju programów służących do obliczeń przenośników taśmowych podjęto decyzję o nawiązaniu ścisłej współpracy i zbudowaniu nowego środowiska programowego służącego do wszechstronnego wspomagania projektowania przenośników taśmowych. Dla podkreślenia zintegrowania programów dla nowego produktu przyjęto nazwę QNK-TT.